Người ta thấy cây đó mọc kỳ.
Thân nó không thẳng lên như những cây khác. Nó nghiêng về phía bóng râm. Tán thì co lại, lá mọc về bên tối. Như thể nắng không phải thứ nó cần, hoặc… nó đã từng bị nắng làm phỏng.
Cây không lớn. Mỗi năm cao lên chút đỉnh, nhưng mảnh mai, dai dẳng. Như thể nó sống không để nở rộ, mà để chống lại điều gì đó vô hình.
Có người chặt mía gần đó, dừng lại nhìn một lát, nói đại:
“Cây này mọc sai chiều rồi. Chắc rễ bị kẹt đá.”
Người khác cười, “Có khi nó… nhầm hướng cũng nên.”
Không ai bận tâm.
Nhưng năm đó, hạn kéo dài. Nhiều cây trong khu ấy héo dần. Cỏ cháy từ gốc. Mấy cây xoài từng sum suê giờ trơ nhánh xám xịt.
Cây mọc ngược thì không.
Nó vẫn sống. Không xanh rực, nhưng không tàn. Lá vẫn mọc chậm, nhỏ, nhưng chắc. Như người đã quen với việc không được chiều lòng, nên lúc đời xoay ngược, nó không hoảng.
Có một người đàn ông hay ngồi gần gốc cây đó. Mặc áo xám bạc màu, tay cầm quyển sổ da cũ. Mặt gầy, mắt sâu. Có đứa trẻ hỏi ông: “Sao ông không trồng lại cho nó mọc đúng?”
Ông vuốt tóc đứa nhỏ, cười:
“Nó đang mọc đúng đó con.”
Không ai hiểu ông. Cũng không hỏi thêm.
Mùa sau, người đàn ông không còn ngồi đó nữa. Người ta bảo ông dọn đi. Có người đồn ông mất. Nhưng cái cây thì vẫn ở đó, nghiêng về bên ngược nắng, cứng cáp, lặng thinh.
Nhiều năm sau, có người trở lại chỗ cũ, thấy gốc cây đã lớn hơn. Mọc chênh vênh, nghiêng hẳn về phía bóng, rễ vặn như tay ôm đất. Trên thân có khắc vài chữ mờ:
“Không phải ai cũng cần lớn lên về phía sáng.”
Người ta trồng cây cho nó hướng về trời
Cây này cứng đầu, mọc về bên tối
Không phải không biết nắng – mà là không cần hỏi
Mình chịu được bên này… thì cứ mọc thôi.